એક નજર આ તરફ...

ધરતીના પેટાળમાં રહેલું પેટ્રોલિયમ તળિયાઝાટક થવા આડે કેટલાં વર્ષ બાકી છે ?  ભલભલા જાણકારોને પૂછો તો પણ તે વર્ષનો ચોક્કસ આંકડો ટાંકીને જવાબ ન આપી શકે એવો સવાલ છે, કેમ કે ઘણાં અનિશ્ચિત પાસાં ગણતરીને ખોટી પાડી શકે છે. સૌથી રહસ્યમય પાસું એ છે કે જેને ગણતરી વખતે કદી ધ્યાન પર લેવાતું નથીઅને ઘણા ખરા લોકોના તો ધ્યાનમાં પણ કદી આવ્યું નથી.  મામલો આમ છે--પૃથ્વીના ભૂગર્ભનો પેટ્રોલિયમ ભંડાર ‘સત્તાવાર’ રીતે ભલે ૧,૧૦૦ અબજ બેરલનો ગણાતો, પણ હકીકતે એટલો છે જ નહિ. અમુક પુરવઠો જ સાચેસાચો ભૂસ્તરીય છે. બાકીનો ભૂતિયો છે, જેનું અસ્તિત્વ નથી. આ કારણસર ભંડારોનું તળિયું ધાર્યા કરતાં ઘણું વહેલું દેખાવાનું છે. ભારત સહિત બધા દેશોનાં અર્થતંત્રો ત્યારે ડગમગી જવાનાં છે. ભૂતિયા પેટ્રોલિયમનું મૂળ વર્ષો પહેલાંના ભૂતકાળમાં રહેલું છે. શરૂઆતથી જ માંડીને વાત કરો તો ઇરાક, સાઉદી અરબસ્તાન, કુવૈત, વેનેઝુએલા અને ઇરાન એ પાંચ દેશોએ સપ્ટેમ્બર ૧૪, ૧૯૬૦ના રોજ Organization of Petroleum Exporting Countries/OPEC નામનું સંગઠન રચ્યું. ઇરાદો એ કે પ્રત્યેક સભ્યદેશનો પ્રોડક્શનને લગતો ક્વોટા નક્કી થાય, આપસની સ્પર્ધા ટળે અને ભાવ કપા...

આપણે ત્યાં Cafe Coffee Day ના નામે કોફી શોપ એક સરસ મજાનું વાક્ય તેની ટેગલાઇન તરીકે લખે છેઃ A lot can happen over coffee. આ વાક્ય ‘સફારી’ની વેબસાઇટના કેસમાં આકસ્મિક બંધબેસતું આવે છે, કેમ કે આજથી બારેક વર્ષ પહેલાં ‘સફારી’ની વેબસાઇટ કોફીના એક જ પ્યાલે  ક્લિક થઇ હતી. કાફે કોફી ડેનું (અને તેની ટેગલાઇનનું પણ કદાચ) ત્યારે અસ્તિત્વ નહોતું. સી.જી. રોડ આજે છે એવો ભરચક ન હતો. સી.જી. રોડના એક કોમ્પ્લેક્સની નીચે એક ખૂલ્લા સ્થળે મારી મુલાકાત બાઇટ ટેક્નોલોજિના (આજે બાઇટ ટેક્નોસિસ પ્રાઇવેટ લિમિટેડના) કર્તાહર્તા ભાઇ વિશાલ અને તેની નાનીશી ટીમ સાથે થઇ. ‘સફારી’ની વેબસાઇટ કેવી હોવી જોઇએ અને તેમાં શી નવીનતા આણી શકાય તેની ઓપન એર (અને ઓપન માઇન્ડેડ) ગંભીર ચર્ચાનો આરંભ થયો. કોફીના અકેક ઘૂંટડે ચર્ચા ક્રમશઃ ઓર ગંભીર બનતી ગઇ, પુષ્કળ બ્રેઇન સ્ટોર્મીંગ થયું--અને અંતે અમે સૌ છૂટા પડ્યા ત્યાં સુધીમાં ‘સફારી’ની વેબસાઇટનો વૈચારિક માંચડો બંધાઇ ચૂક્યો હતો. કેટલાક દિવસ બાદ વિશાલ અને તેની ટીમ ટેક્નિકલ મોરચે અને હું અને મારી ટીમ કન્ટેન્ટના મોરચે યુદ્ધ ખેલવા લાગી. દરમ્યાન ‘સફારી’નું ડમેઇન રજિસ્ટર થઇ ચૂક્યું હતું. (માત...