આતંકવાદ સામે ઇઝરાયેલની નીતિ અને ભારતની (કુણી) નીતિ

રશિયા ખાતે શાંતિમંત્રણામાં ભારતે હંમેશની જેમ પાકિસ્તાનને આતંકવાદ નાબૂદ કરવાની નમ્રતાભરી રિક્વેસ્ટ કરી અને જવાબમાં પાકિસ્તાને પણ હંમેશની જેમ જવાબમાં ‘જી હજૂર!’ કહીને મંત્રણાને પૂર્ણવિરામ મૂક્યું.

ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે આતંકવાદના મામલે રાજકીય લેવલે ગરમાગરમીનું જેવું વાતાવરણ છે લગભગ એવું જ (કેટલાક અંશે વધુ ગરમ) વાતાવરણ ઇઝરાયેલ અને પેલેસ્ટાઇન વચ્ચે છેલ્લાં છએક દાયકાથી છે. ભારતની જેમ ઇઝરાયેલ પણ આતંકવાદી હુમલાઓનો વખતોવખત ભોગ બનતું આવ્યું છે. વેસ્ટ બેન્ક અને ગાઝા સ્ટ્રીપ કહેવાતા પ્રદેશોમાં અડ્ડો જમાવીને બેઠેલા પેલેસ્ટાઇનના આતંકવાદી સંગઠનો વારેતહેવારે ઇઝરાયેલને પોતાનું નિશાન બનાવ્યા કરે છે--અને ઇઝરાયેલ પોતાની કાઉન્ટર ટેરરિઝમની નીતિ અપનાવી વળતો પ્રહાર કરે છે, જેની તીવ્રતા પેલેસ્ટાઇનના આતંકવાદી હુમલા કરતાં ક્યારેક ચારથી પાંચ ગણી હોય છે.

દા.ત. કેટલાંક વર્ષ પહેલાં પેલેસ્ટાઇનના એક આતંકવાદી જૂથે ઇઝરાયેલના બે નાગરિકોને બાન પકડ્યા ત્યારે વળતા જવાબરૂપે ઇઝરાયેલે કાકલૂદીનો સૂર છેડવાને બદલે વીરરસ દાખવ્યો. દિવસો સુધી ઇઝરાયેલી એરફોર્સના વિમાનોએ પેલેસ્ટાઇની આબાદી ધરાવતી ગાઝા સ્ટ્રીપ પર હવાઇ બોમ્બમારો કર્યો. આ હુમલામાં જાનમાલનું એટલું નુકસાન થયું કે આખરે વધુ ખુવારી ટાળવા પેલેસ્ટાઇનના પેલા આતંકવાદી સંગઠને બાન પકડેલા ઇઝરાયેલી નાગરિકોને વિનાશરતે છોડી મૂક્યા.

ઇઝરાયેલપેલેસ્ટાઇન વચ્ચે ચાલી રહેલા લોહીયાળ સંગ્રામનો અંત લાવવા માટે ગયે અઠવાડિયે અમેરિકાના પ્રમુખ બરાક ઓબામાએ ઇઝરાયેલ પર રાજકીય દબાણ કર્યું. મૂળ તો પેલેસ્ટાઇનને અલગ રાજ્ય (રાષ્ટ્ર નહિ, પણ રાજ્ય) તરીકે માન્યતા આપવા માટે તેમણે ઇઝરાયેલને અપીલ કરી. ઇઝરાયેલી વડા પ્રધાન બેન્જામિન નિતેનયાહૂ જો કે અમેરિકાના રાજકીય દબાણને વશ ન થયા. ઓબામાને તેમણે રોકડું પરખાવી દીધું કે પેલેસ્ટાઇન સાથે શાંતિમંત્રણા ત્યારે જ થઇ શકે કે જ્યારે ત્યાંના આતંકવાદી સંગઠનો પોતાનાં શસ્ત્રો હેઠાં મૂકી દે અને ઇઝરાયેલ પર છાપામાર હુમલા ન કરવાની લેખિત બાંહેધરી આપે.

પેલેસ્ટાઇનના આતંકવાદી સંગઠનો અમેરિકાના દબાણ હેઠળ કદી આવવાના નથી અને ઇઝરાયેલ સામે પોતાની સશસ્ત્ર લડત તેઓ બંધ કરવાના નથી--અને લડત બંધ ન થાય ત્યાં સુધી શાંતિમંત્રણાને અવકાશ રહેતો નથી. આમ, વડા પ્રધાન નિતેનયાહૂએ ટાઢે પાણીએ ખસ કાઢી.

રહી વાત પેલેસ્ટાઇનને અલગ રાજ્યનો દરજ્જો આપવાની, તો ઇઝરાયેલ માટે એમ કરવું કદાપિ હિતાવહ નથી. આનું કારણ છે. ઇઝરાયેલના ગાઝા સ્ટ્રીપ અને વેસ્ટ બેન્ક પ્રદેશોમાં હાલ પેલેસ્ટાઇન વસાહતીઓની વસ્તી વર્ષે બે લાખના દરે વધી રહી છે. બીજી તરફ પેલેસ્ટાઇની લોકોનો વસવાટ પ્રદેશ સીમિત છે, એટલે દર થોડા વખતે તેઓ વધુ ઇઝરાયેલી પ્રદેશ પચાવી પાડવા ઘૂસણખોરી કરે છે. પેલેસ્ટાઇનને અલગ રાજ્યનો દરજ્જો મળી જાય અને તે દરજ્જાના નાતે તેને જે ભૌગોલિક પ્રદેશ મળે તેનાથી ઇઝરાયેલે હંમેશ માટે હાથ ખંખેરી નાખવા પડે એ વડા પ્રધાન નિતેનયાહૂ જાણે છે. ભવિષ્યમાં પેલેસ્ટાઇન પોતાનો ભૌગોલિક સાથરો ફેલાવે એ પણ સમજી શકાય તેવી વાત છે. ટૂંકમાં, પેલેસ્ટાઇન સામે શાંતિનો હાથ લંબાવવા જતાં કાંડું કપાઇ જાય એવો સોદો ઇઝરાયેલને કદી મંજૂર નથી.

આતંકવાદ ઇઝરાયેલની જેમ જ ભારતના પણ લમણે ઝીંકાયો છે. એ વાત જુદી કે આતંકવાદ સામે ઇઝરાયેલ કરતાં અવળી કાઠીનું વલણ ભારતે અપનાવ્યું છે. શાંતિમંત્રણાઓ આતંકવાદનો ઇલાજ નથી એ વાત ભારત કરતાં વધુ સારી રીતે કોણ જાણતું હોય? અને છતાં ગઇ કાલે રશિયા ખાતે ભારતે પાકિસ્તાન સામે વધુ એક (અર્થહિન) શાંતિમંત્રણાનો હાથ લંબાવ્યો. વડા પ્રધાને તેમના વિનમ્ર અંદાજમાં પાકિસ્તાનના પ્રમુખ આસિફ ઝરદારીને અરજ કરી કે,

‘My mandate is to tell you that Pakistan territory should not be used for terrorism against India/ભારત સામેના આતંકવાદ માટે પાકિસ્તાનની ભૂમિ ન વપરાય તેનું પાકિસ્તાને ધ્યાન રાખવું રહ્યું.’

આ વાક્યનો મતલબ પાકિસ્તાને શો કરવાનો? પાક પ્રમુખે શું એમ સમજવાનું કે પાક પ્રેરિત આતંકવાદી સંગઠનો પાકિસ્તાનની ભૂમિ પર પોતાના તાલીમી અડ્ડા સ્થાપે તે ભારતને મંજૂર નથી, પણ એવા અડ્ડા ભારતની ભૂમિ પર બન્યા હોય તો વાંધો નહિ?

મનમોહનસિંહના ઠંડા પ્રસ્તાવનો આસિફ ઝરદારીએ ઠંડોગાર પ્રત્યુત્તર આપતા કહ્યું કે, ‘આતંકવાદી સંગઠનો સામે પાકિસ્તાન સરકારે કેટલાંક પગલાં ભર્યાં છે.’

શાં પગલાં લેવાયાં એ તો કોણ જાણે અગર તો ખુદ ઝરદારી જાણે, પરંતુ ભારતે એક વાત જાણી લેવાની જરૂર છે કે આતંકવાદને નાથવામાં તેને પાકિસ્તાનનો ટેકો ક્યારેય મળવાનો નથી. પરિણામે એ દેશ સાથે શાંતિમંત્રણાઓ યોજી આતંકવાદનાં ફીફાં ખાંડવાનો કશો મતલબ નથી. આતંકવાદ એ ભારતનો (અને માત્ર ભારતનો) પ્રશ્ન છે, જેનો ઉકેલ ભારતે (અને માત્ર ભારતે) લાવવો રહ્યો. આતંકવાદને વખોડતા કડક શબ્દોની નહિ, હવે ઇઝરાયેલ જેવા કડક વલણની જરૂર છે.