MPLADS: ‘વિકાસ’ સંસદસભ્યોનો, રકાસ રાજ્યબંધારણનો
સંપાદકનો પત્ર
'Safari' March, 2010
આ દેશમાં રાજકીય સ્તરે કેટલીક એવી ગેરરીતિઓ ચાલે છે કે જેમનું બિલ આમજનતાએ સીધી કે આડકતરી રીતે ચૂકવવું પડતું હોવા છતાં તેઓ ચર્ચાનો મુદ્દો બનતી નથી. ખરેખર તો સવા ચારસો વર્ષ લાંબો ગુલામીકાળ કોઠે પાડી ચૂકેલા લોકો તેમને ધ્યાન પર જ લેતા નથી. ધ્યાન ફિલ્મોમાં, રેઢિયાળ ન્યૂઝ ચૅનલોમાં, ટી.વી. સીરિઅલમાં, ક્રિકેટમાં અને મોબાઇલ ફોનમાં હોય છે.
એક દાખલો કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા અખબારોમાં છાશવારે કરાતી ફુલપેજ જાહેરખબરોનો છે, જેમાં પહેલો ફોટો યુ.પી.એ.નાં ચેરપર્સન સોનિયા ગાંધીનો હોય છે. આ મહિલાનો કશો સરકારી હોદ્દો નથી, માટે સરકાર તેમની જાહેરખબરોમાં તેમના ફોટાનો ચોરસ સેન્ટિમીટર લેખે ભાવ ચૂકવી સરવાળે એ બોજો પ્રજાના માથે નાખી શકે નહિ. ઇન્કમ ટેક્સ ન ભરતા લોકોએ પણ એક્સાઇઝ ડ્યૂટી જેવા ઇન્ડાયરેક્ટ ટેક્સરૂપે એ ખર્ચ ભોગવવો પડે છે. ૨૦૦૯ ના વર્ષ દરમ્યાન વર્તમાનપત્રોને સૌથી વધુ જાહેરખબરો વિવિધ સરકારોએ આપી, જેમાંની ઘણી ફુલપેજ હતી. પશ્ચિમના લોકશાહી દેશોમાં પ્રજા આવો ખર્ચ કદાપિ સાંખી ન લે, પરંતુ આપણે જુદી પ્રજા છીએ.
ઉદાસિનતાનું બીજું ઉદાહરણ--થોડા મહિના અગાઉ પાર્લામેન્ટના કેટલાક સભ્યોએ તેમને Member of Parliament Local Area Development Scheme/MPLADS નામની યોજના હેઠળ વર્ષેદહાડે અપાતા રૂ. ૨ કરોડનું બજેટ વધારીને રૂ. ૧૦ કરોડ જેટલું કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. ૧૯૯૩ થી એ સ્કીમ અમલમાં છે. સંસદસભ્યો પોતાના મતવિસ્તારમાં વિકાસકાર્યો હાથ ધરી શકે એ માટે શરૂઆતે તેમને રૂ. ૫ લાખ અપાતા, ૧૯૯૪ માં ભંડોળ વધારીને રૂ. ૧ કરોડ જેટલું કરાયું અને ૧૯૯૮ માં આંકડો રૂ. ૨ કરોડનો થયો. હવે રૂ. ૧૦ કરોડની માગણી થવા લાગી છે. કોઇ બસ સ્ટેન્ડના શૅડ પર કે સાર્વજનિક બાંકડા પર સંસદસભ્યનું નામ ચીતરેલું કે કોતરેલું દેખાય તો જાણવું કે તે પ્રદાન MPLADS ના અન્વયે શક્ય બન્યું છે અને સંસદસભ્યએ પ્રજાના ખર્ચે પોતાની જાહેરખબર કરી છે.
વિશેષ ગંભીર બાબત હોય તો એ કે MPLADS ગેરબંધારણીય છે. ભારતના રાજ્યબંધારણે લોકશાહીને સબળ રાખવા માટે આધારરૂપે પાર્લામેન્ટ, એક્ઝિક્યુટિવ (સરકાર) અને જ્યુડિશરિ (ન્યાયતંત્ર) એમ ત્રણ પાયા નક્કી કર્યા છે. પાર્લામેન્ટનું કામ ફક્ત કાયદા ઘડવાનું તેમજ ખર્ચ યાને બજેટ મંજૂર કરવાનું છે. ખર્ચનો અધિકાર સરકારને છે, જેને કાયદા ઘડવાની સત્તા નથી. પાર્લામેન્ટના કાયદાનું અર્થઘટન કરી જે તે ચુકાદો આપવો તે ન્યાયતંત્રના કાર્યક્ષેત્રમાં આવે છે. ટૂંકમાં, રાજ્યબંધારણે ફરજની જ નહિ, સત્તાની પણ ફાળવણી કરી છે. સંસદસભ્યોની MPLADS કહેવાતી યોજનામાં બંધારણની ભાવના જળવાતી નથી. આ યોજના હેઠળ પાર્લામેન્ટ ખર્ચ કરે છે, જેનો તેને બંધારણીય અધિકાર નથી.
એક ‘સ્ટિંગ ઑપરેશન’માં જણાયું તેમ કેટલાક સંસદસભ્યો તેમના મતવિસ્તાર MPLADS ના અન્વયે ‘વિકાસકાર્ય’ના પૈસા ચૂકવવા સામે કટકી લેતા હોય છે, માટે તે યોજના દ્વારા પ્રજાનું ભલું થવાને બદલે ભ્રષ્ટાચારને પ્રોત્સાહન મળે છે. યોજનાનું જે વાર્ષિક બિલ અંતે પ્રજાએ ભોગવવાનું રહે તે રૂ. ૧,૬૦૦ કરોડથી ઓછું હોતું નથી. ૧૯૯૩ થી શરૂ કરીને આજ દિન સુધી તેણે રૂ. ૨૦,૦૦૦ કરોડથી વધુ રકમ સીધા કે આડકતરા વેરારૂપે ચૂકવી છે. અલબત્ત, કોઇ પૂછનાર નથી, કેમ કે રાષ્ટ્રીય મુદ્દા દરેક વ્યક્તિને આર્થિક કે સામાજિક રીતે અસર કરતા હોવા છતાં તેમને વ્યક્તિગત ગણવાનું આપણે શીખ્યા નથી. વિદેશી હકૂમતખોરોએ વર્ષો સુધી રાજ કરી ગુલામીના માનસને આપણી જેનેટિક બ્લૂપ્રિન્ટમાં વણી નાખ્યું છે.
Thnx Harshalji for a clear insight again.
ReplyDeletePeople need to be aware of information and knowledge to understand, they are being cheated/looted. Now, this is far cry from citizen who are more in frivilous enjoyment.
its a right thing, no one want to say any thing about it as our opposition party is also not oppose in this, badhi mili bhagat ahiya chale che
ReplyDeleteSafari is a science and knowledge magazine and I think it should stick to that. Religious and political comments/articles should not be featured. You may end up brain washing young minds. Let them make their own choices. Hinduism and Modism should stay out of Safari.
ReplyDeleteBut this is not hindiusm or modism..... It's about your basic rights..as a citizen of the country..you must know, where your money goes..
ReplyDeleteશ્રી હર્ષલભાઇ, હુ (રવિરાજસિંહ જાડેજા, રે. જામનગર, ઉ. 24) જ્યારથી સમજણો થયો ત્યાર થી “સફારી” વાંચુ છુ. તેમા ખાસ સંપાદકનો પત્ર તો વાંચ્યા બાદ મિત્રો ને પણ વંચાવુ છુ (તેઓ પણ જાગૃત નાગરિક બને તેવી આશા સાથે). છેલ્લા થોડાક સંપાદકના પત્રો એવા છે જે દરેક નાગરિકે વાંચી ને અમલમા મુકવા જોઇએ. પરંતુ આપ શ્રી ને એક વાત હુ ખાસ જણાવવા ઇચ્છુ છુ કે આજની સરકાર ના કામો (સારા કે ખરાબ કોઇપણ) મા વચ્ચે જો આપણે બોલીએ તો આપણા જીવન પર પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન લાગી જવાની શક્યતા છે કેમ કે “પોલીસ” સરકાર ના ખીસ્સામા હોય છે અને જો આપણે સરકાર ના કામ મા વચ્ચે કઇ બોલીએ તો આપણા જેવા સામાન્ય નાગરિકોને “ફીટ”કરી દેવામા આવે. મને આશા છે આપે “નાયક” ફિલ્મ જોઇ જ હશે. તેમા ફિલ્મનો નાયક જે રીતે રાજ્ય માટે કામ કરે છે ત્યારબાદ તરત જ તેના જીવન ને અસ્ત વ્યસ્ત કરી દેવામા આવે છે. એવુ નથી કે આવુ ફિલ્મ મા જ બને – પરંતુ હકીકત મા તો દેશની પ્રજા ના નાણા નો હિસાબ માંગનાર ની તેનાથીપણ વધુ ખતરનાક હાલત થાય (આ બહુ સનાતન સત્ય છે). આ કારણ થી જ કોઇ નાગરિક સરકારના કામકાજ મા દખલગીરી કરતો નથી.
ReplyDeleteWaiting your reply Sir…
શ્રી હર્ષલભાઇ,
ReplyDeleteકોઇ મોટી સરકારી યોજનાઓ (જેમ કે MPLADS) અમલમા મુકતા પહેલા સરકાર હંમેશા તેના સલાહકારો ની સલાહ લેતી હોય છે આથી MPLADS જેવી મોટી યોજનાઓ ગેરબંધારણીય હોય તેવી શક્યતા બહુ ઓછી છે
MPSLADS યોજના મા પાર્લામેન્ટ ખર્ચ કરતી જ નથી. આ યોજના અંતર્ગત નાણા ફક્ત સાંસદ ના નામે મંજુર કરાય છે (તેના વિસ્તારના વિકાસ માટે) પરંતુ તે રકમ જીલ્લા અધિકારી ને બે ભાગ મા મળે છે અને જીલ્લા અધિકારી જ તે રકમ નો વિકાસ ના કાર્યોમા ઉપયોગ કરે છે (જીલ્લા વિકાસ અધિકારી કારોબારી અંતર્ગત આવે છે). આ ઉપરાંત એક ભાગ નો સંપૂર્ણ હિસાબ સંસદ મા રજુ કરાય ત્યારબાદ જ તે ગ્રાન્ટ નો બીજો ભાગ આપવામા આવે છે.
ઉપરોક્ત વિગતો અનુસાર MPLADS ગેરબંધારણીય નથી.
Respected Harshalbhai,
ReplyDeleteI really want to do something about these matters but nobody knows that how can it will be done by common man. Please reply and give some way that we can give fight about this matter and much more burning problems related to that bull shit Political Leaders. Have u any way , sir?