કોમનવેલ્થ ગેમ્સઃ વાધરી માટે ભેંસ મારવાનો ધંધો !
પહેલાં એક ટ્રેજિક કોમેડી જેવો પ્રસંગ વાંચો. કોમનવેલ્થ ગેમ્સની દયાનજક ટ્રેજડિનું મૂળ તે પ્રસંગમાં છે.
વર્ષ ૨૦૦૩નું છે. તારીખ ૭ અને મે મહિનો. સ્થળ ભારતીય લોકશાહીના સરતાજ જેવું સંસદ ભવન, જ્યાં ૨૦૧૦ની કોમનવેલ્થ ગેમ્સ/CWG ના આયોજન વિશે સાંસદો વચ્ચે કથિત બ્રેઇન સ્ટોર્મિંગ થઇ રહ્યું છે. ચર્ચા દરમ્યાન એક પ્રશ્ન CWG ના આયોજન પાછળ થનારા ખર્ચનો અને ખર્ચ માટે નાણાં કેમ કરીને ફાળવવા તે અંગેનો ઊઠે છે, જેના જવાબમાં Minister for youth affairs and sports/યુવા કાર્ય અને ખેલ વિભાગના સચિવ ઠંડે કલેજે જવાબ દે છે કે, ‘કોમનવેલ્થ ગેમ્સ પાછળ થનારા ખર્ચ અંગે તેમજ તે માટેનાં નાણાં ક્યાંથી લાવવા તે અંગે ત્યારે જ ચોક્કસ રીતે કહી શકાય કે જ્યારે ભારત એ રમતોત્સવનું આયોજન કરે.’
લો, કરો વાત ! કોઇ પણ નવું વ્યાપારી સાહસ શરૂ કરતાં પહેલાં તે સાહસ માટે જરૂરી મૂડી ઊભી કરવાનો તકાદો સૌ પહેલો હોય. બીજો વિચાર મૂડી ક્યાંથી લાવવી તેનો હોય, ત્યાર બાદ ખર્ચલાભનાં સમીકરણો માંડવાના થાય અને બધું સાજુંસમું જણાય ત્યાર પછી વ્યાપારી સાહસનાં શ્રીગણેશ કરાય. પરંતુ અહીં તો સચિવશ્રીએ ‘યા હોમ’ કરીને કૂદી પડવાની જ દરખાસ્ત મૂકી. કોણ જાણે કેમ પણ આખરે એ દરખાસ્તને જ સરકારે શબ્દશઃ અમલમાં મૂકવાનાં આંધળુકિયાં કર્યાં. પાકી ગણતરીઓ માંડ્યા વિના માત્ર અંદાજ વડે કામ ચલાવવામાં આવ્યું અને કોમનવેલ્થ ગેમ્સના આયોજન માટે ૨૦૦૩માં રૂપિયા ૧,૮૯૯ કરોડનું બજેટ નક્કી કરવામાં આવ્યું.
શરૂઆતમાં મહામૂલી જણાતી રકમ થોડા જ વખતમાં મામૂલી સાબિત થઇ અને સરકારે નાણાંકોથળી ઢીલી કરવાનો વખત આવ્યો. એપ્રિલ, ૨૦૦૭માં CWG નું કુલ બજેટ વધારીને લગભગ બમણું (રૂપિયા ૩,પ૬૬ કરોડ) કરવામાં આવ્યું, પણ એ વધારો દાંત ખોતરીને પેટ ભરવા જેવો હતો. હિસાબ માંડવામાં સરકારે વળી પાછું જજમેન્ટ વડે કામ લીધું હતું, એટલે ત્રણ વર્ષ બીજાં વીત્યાં ત્યાં બજેટનો પનો ટૂંકો પડ્યો. માર્ચ ૨૪, ૨૦૧૦ના રોજ સરકારે ઘ્ષ્ઞ્ નું બજેટ વધારીને રૂપિયા ૧૦,૦૦૦ કરોડ કરી નાખ્યું--કદાચ એમ ધારીને કે ખર્ચનો આંકડો કોઇપણ સંજોગોમાં દસ હજાર કરોડને વટાવી શકે નહિ. ભારતની પ્રજાના દુર્ભાગ્યે સરકારનું એ ગણિત સુદ્ધાં ખોટું ઠર્યું. CWG પાછળ મૂકેલું આંધણ છેવટે રૂપિયા ૩પ,૦૦૦ કરોડના આંકડે પહોંચ્યું. મતલબ કે ૨૦૦૩માં નક્કી કરાયેલા બજેટ કરતાં ૧૭૪૨% વધારે ! સત્તરસોના સરવાળામાં ઓગણીસ્સોની ભૂલ જેવો ઘાટ CWG ના આયોજન બજેટના કેસમાં સર્જાયો છે.
એક સવાલ વિચારવા જેવો છે: બજેટની રૂપિયા ૩૩,૧૦૧ કરોડ જેટલી ખાધ દિલ્હીની કોંગ્રેસ સરકારે આખરે પૂરી શી રીતે ? આ સવાલ હકીકતે તો કોમનવેલ્થ ગેમ્સનું આયોજન કર્યા પછી તેના બજેટની વેતરણ કરવાનું સૂચન સંસદમાં રજૂ કરનાર યુવા કાર્ય અને ખેલ વિભાગના પેલા સચિવસાહેબને પૂછવો જોઇએ; આમ છતાં જવાબ તરફ નિર્દેશ કરતો અધિકૃત રિપોર્ટ વાંચો :
એક બિનસરકારી સંસ્થાએ Right To Information હેઠળ દિલ્હી સરકાર પાસેથી મેળવેલી માહિતી મુજબ દલિતલક્ષી તેમજ અન્ય અનુસૂચિત જાતિલક્ષી વિવિધ રાહતકાર્યો માટે ફાળવવામાં આવેલા બજેટનો બહુ મોટો હિસ્સો CWG ના આયોજકો હાઇજેક કરી ગયા છે. દલિત રાહતકાર્યનું કુલ રૂપિયા ૭૪૪ કરોડનું ફંડ છેલ્લાં પાંચ વર્ષમાં દિલ્હી સરકારે CWG નામના સફેદ હાથીને પોષવા માટે પડાવી લીધું છે.
આ જાતનો ઘાટ બીજા સરકારી ખાતાઓના કેસમાં શું નહિ સર્જાયો હોય? ખેલકૂદને પ્રોત્સાહન આપો એમાં કંઇ ખોટું નથી, પણ એ પ્રોત્સાહન વિકાસકાર્યોના ભોગે આપો તો તેને નકરી મૂર્ખામી ગણવી જોઇએ. પાંત્રીસ હજાર કરોડ જેવી જંગી રકમ ખેલકૂદ અને રમતગમત પાછળ ફૂંકી દેવાનું ભારત જેવા દેશને પોસાય નહિ--અને તેય વળી એવે વખતે કે જ્યારે દેશના ૪૦ કરોડ કરતાંય વધુ લોકોની રોજની માથાદીઠ આવક ૧ ડોલર કરતાં વધુ નથી; વર્ષેદહાડે ૧પ,૦૦૦ ખેડૂતો રૂપિયાપ,૦૦૦ થી રૂપિયા ૧૦,૦૦૦ જેટલી રકમનું દેવું ચૂકવી શકતા ન હોવાને કારણે આપઘાત કરે છે; દેશના ૨૦ કરોડ જેટલા લોકો પોષણયુક્ત આહાર તેમજ પીવાલાયક સ્વચ્છ પાણી પામી શકતા નથી; ગ્રામ્ય વિસ્તારોની ૩૧% શાળાઓમાં પીવાના પાણીની સગવડ નથી, જ્યારે ૪૭% શાળાઓમાં બાથરૂમની સુવિધા નથી; કાલાહાંડી જેવા વિસ્તારોમાં વસતા ગરીબ લોકોના મેનુ-કાર્ડમાં ચૂનાના પથ્થર અને વનસ્પતિનાં કૂણાં મૂળિયાં સિવાય બીજી કોઇ ‘વાનગી’ નથી અને ગરીબીને તેમજ શિક્ષણને લગતા પ્રશ્નોનો તો સુમાર નથી.
દિલ્હીની કોમનવેલ્થ ગેમ્સ ભારત માટે એક મોટું ફારસ સાબિત થઇ છે. આ ફારસ કોઇને ફળ્યું હોય તો તે આયોજન સમીતિના સભ્યોને, જેમણે ભ્રષ્ટાચાર થકી પોતાનાં ગજવાં ભરી લીધાં છે, પણ એથી શું ફરક પડે છે ? આ દેશમાં સરકારી લેવલે ટાંકણીથી માંડીને તોપ સુધીની એકેય ખરીદી ભ્રષ્ટાચાર અને કટકી વિના થતી નથી--અને તે વાત દેશની પ્રજાએ બહુ સહજ રીતે સ્વીકારી લીધી છે. સરકારને ટેક્સરૂપે આપેલા રૂપિયાનું છેવટે શું થાય છે એ જાણવામાં પ્રજાને આમેય રસ પણ ક્યાં છે ?
વર્ષ ૨૦૦૩નું છે. તારીખ ૭ અને મે મહિનો. સ્થળ ભારતીય લોકશાહીના સરતાજ જેવું સંસદ ભવન, જ્યાં ૨૦૧૦ની કોમનવેલ્થ ગેમ્સ/CWG ના આયોજન વિશે સાંસદો વચ્ચે કથિત બ્રેઇન સ્ટોર્મિંગ થઇ રહ્યું છે. ચર્ચા દરમ્યાન એક પ્રશ્ન CWG ના આયોજન પાછળ થનારા ખર્ચનો અને ખર્ચ માટે નાણાં કેમ કરીને ફાળવવા તે અંગેનો ઊઠે છે, જેના જવાબમાં Minister for youth affairs and sports/યુવા કાર્ય અને ખેલ વિભાગના સચિવ ઠંડે કલેજે જવાબ દે છે કે, ‘કોમનવેલ્થ ગેમ્સ પાછળ થનારા ખર્ચ અંગે તેમજ તે માટેનાં નાણાં ક્યાંથી લાવવા તે અંગે ત્યારે જ ચોક્કસ રીતે કહી શકાય કે જ્યારે ભારત એ રમતોત્સવનું આયોજન કરે.’
લો, કરો વાત ! કોઇ પણ નવું વ્યાપારી સાહસ શરૂ કરતાં પહેલાં તે સાહસ માટે જરૂરી મૂડી ઊભી કરવાનો તકાદો સૌ પહેલો હોય. બીજો વિચાર મૂડી ક્યાંથી લાવવી તેનો હોય, ત્યાર બાદ ખર્ચલાભનાં સમીકરણો માંડવાના થાય અને બધું સાજુંસમું જણાય ત્યાર પછી વ્યાપારી સાહસનાં શ્રીગણેશ કરાય. પરંતુ અહીં તો સચિવશ્રીએ ‘યા હોમ’ કરીને કૂદી પડવાની જ દરખાસ્ત મૂકી. કોણ જાણે કેમ પણ આખરે એ દરખાસ્તને જ સરકારે શબ્દશઃ અમલમાં મૂકવાનાં આંધળુકિયાં કર્યાં. પાકી ગણતરીઓ માંડ્યા વિના માત્ર અંદાજ વડે કામ ચલાવવામાં આવ્યું અને કોમનવેલ્થ ગેમ્સના આયોજન માટે ૨૦૦૩માં રૂપિયા ૧,૮૯૯ કરોડનું બજેટ નક્કી કરવામાં આવ્યું.
શરૂઆતમાં મહામૂલી જણાતી રકમ થોડા જ વખતમાં મામૂલી સાબિત થઇ અને સરકારે નાણાંકોથળી ઢીલી કરવાનો વખત આવ્યો. એપ્રિલ, ૨૦૦૭માં CWG નું કુલ બજેટ વધારીને લગભગ બમણું (રૂપિયા ૩,પ૬૬ કરોડ) કરવામાં આવ્યું, પણ એ વધારો દાંત ખોતરીને પેટ ભરવા જેવો હતો. હિસાબ માંડવામાં સરકારે વળી પાછું જજમેન્ટ વડે કામ લીધું હતું, એટલે ત્રણ વર્ષ બીજાં વીત્યાં ત્યાં બજેટનો પનો ટૂંકો પડ્યો. માર્ચ ૨૪, ૨૦૧૦ના રોજ સરકારે ઘ્ષ્ઞ્ નું બજેટ વધારીને રૂપિયા ૧૦,૦૦૦ કરોડ કરી નાખ્યું--કદાચ એમ ધારીને કે ખર્ચનો આંકડો કોઇપણ સંજોગોમાં દસ હજાર કરોડને વટાવી શકે નહિ. ભારતની પ્રજાના દુર્ભાગ્યે સરકારનું એ ગણિત સુદ્ધાં ખોટું ઠર્યું. CWG પાછળ મૂકેલું આંધણ છેવટે રૂપિયા ૩પ,૦૦૦ કરોડના આંકડે પહોંચ્યું. મતલબ કે ૨૦૦૩માં નક્કી કરાયેલા બજેટ કરતાં ૧૭૪૨% વધારે ! સત્તરસોના સરવાળામાં ઓગણીસ્સોની ભૂલ જેવો ઘાટ CWG ના આયોજન બજેટના કેસમાં સર્જાયો છે.
એક સવાલ વિચારવા જેવો છે: બજેટની રૂપિયા ૩૩,૧૦૧ કરોડ જેટલી ખાધ દિલ્હીની કોંગ્રેસ સરકારે આખરે પૂરી શી રીતે ? આ સવાલ હકીકતે તો કોમનવેલ્થ ગેમ્સનું આયોજન કર્યા પછી તેના બજેટની વેતરણ કરવાનું સૂચન સંસદમાં રજૂ કરનાર યુવા કાર્ય અને ખેલ વિભાગના પેલા સચિવસાહેબને પૂછવો જોઇએ; આમ છતાં જવાબ તરફ નિર્દેશ કરતો અધિકૃત રિપોર્ટ વાંચો :
એક બિનસરકારી સંસ્થાએ Right To Information હેઠળ દિલ્હી સરકાર પાસેથી મેળવેલી માહિતી મુજબ દલિતલક્ષી તેમજ અન્ય અનુસૂચિત જાતિલક્ષી વિવિધ રાહતકાર્યો માટે ફાળવવામાં આવેલા બજેટનો બહુ મોટો હિસ્સો CWG ના આયોજકો હાઇજેક કરી ગયા છે. દલિત રાહતકાર્યનું કુલ રૂપિયા ૭૪૪ કરોડનું ફંડ છેલ્લાં પાંચ વર્ષમાં દિલ્હી સરકારે CWG નામના સફેદ હાથીને પોષવા માટે પડાવી લીધું છે.
આ જાતનો ઘાટ બીજા સરકારી ખાતાઓના કેસમાં શું નહિ સર્જાયો હોય? ખેલકૂદને પ્રોત્સાહન આપો એમાં કંઇ ખોટું નથી, પણ એ પ્રોત્સાહન વિકાસકાર્યોના ભોગે આપો તો તેને નકરી મૂર્ખામી ગણવી જોઇએ. પાંત્રીસ હજાર કરોડ જેવી જંગી રકમ ખેલકૂદ અને રમતગમત પાછળ ફૂંકી દેવાનું ભારત જેવા દેશને પોસાય નહિ--અને તેય વળી એવે વખતે કે જ્યારે દેશના ૪૦ કરોડ કરતાંય વધુ લોકોની રોજની માથાદીઠ આવક ૧ ડોલર કરતાં વધુ નથી; વર્ષેદહાડે ૧પ,૦૦૦ ખેડૂતો રૂપિયાપ,૦૦૦ થી રૂપિયા ૧૦,૦૦૦ જેટલી રકમનું દેવું ચૂકવી શકતા ન હોવાને કારણે આપઘાત કરે છે; દેશના ૨૦ કરોડ જેટલા લોકો પોષણયુક્ત આહાર તેમજ પીવાલાયક સ્વચ્છ પાણી પામી શકતા નથી; ગ્રામ્ય વિસ્તારોની ૩૧% શાળાઓમાં પીવાના પાણીની સગવડ નથી, જ્યારે ૪૭% શાળાઓમાં બાથરૂમની સુવિધા નથી; કાલાહાંડી જેવા વિસ્તારોમાં વસતા ગરીબ લોકોના મેનુ-કાર્ડમાં ચૂનાના પથ્થર અને વનસ્પતિનાં કૂણાં મૂળિયાં સિવાય બીજી કોઇ ‘વાનગી’ નથી અને ગરીબીને તેમજ શિક્ષણને લગતા પ્રશ્નોનો તો સુમાર નથી.
દિલ્હીની કોમનવેલ્થ ગેમ્સ ભારત માટે એક મોટું ફારસ સાબિત થઇ છે. આ ફારસ કોઇને ફળ્યું હોય તો તે આયોજન સમીતિના સભ્યોને, જેમણે ભ્રષ્ટાચાર થકી પોતાનાં ગજવાં ભરી લીધાં છે, પણ એથી શું ફરક પડે છે ? આ દેશમાં સરકારી લેવલે ટાંકણીથી માંડીને તોપ સુધીની એકેય ખરીદી ભ્રષ્ટાચાર અને કટકી વિના થતી નથી--અને તે વાત દેશની પ્રજાએ બહુ સહજ રીતે સ્વીકારી લીધી છે. સરકારને ટેક્સરૂપે આપેલા રૂપિયાનું છેવટે શું થાય છે એ જાણવામાં પ્રજાને આમેય રસ પણ ક્યાં છે ?
- કોમનવેલ્થ મૂળભૂત રીતે તો બ્રિટીશરોની ગુલામીનું પ્રતિક છે. એક સમયે બ્રિટનના તાબામાં રહેલા 71 જેટલા દેશો કે માની લીધેલા દેશો હજુય જાણે બ્રિટનના તાબામાં હોય એમ વર્તે છે. એમાય ગેમ રમાય ગમે ત્યાં પણ ઉદ્ઘાટન કરવા બ્રિટનનું રાજવી કુટુંબ પધારે!
ReplyDelete- આવો જંગી ભ્રષ્ટાચાર આપના દેશમાં જ શક્ય છે કેમ કે ધાર્મિક મામલે સામસામે આવી જતા લોકો ટેક્ષના પૈસા ક્યાં જાય છે એ જોવાની દરકાર લેતા નથી ને એવી દરકાર લેવી પડે એ પહેલા ટેક્ષ જ ભરતા નથી! આ રીતે તો બે-ચાર રીંગણા શું સુરેશ કલમાડી જેવા દલા તરવાડી આખું ખેતર લઇ જાય તોય કોઈ પૂછનાર નથી!
Harshalbhai,
ReplyDeleteyou are writing like a reporter or colmist.but we are eager to hear or read you on any scientific or thinking point related to science or world knowledge which we don't know.please leave it on columnist.we are burning by these points. satyam vora
Dear sir and all readers,
ReplyDeleteThats true that "Knowledge is Power" and science is first priority in this magazine, and the fact is that Harsal Publications doing this from long years that is undoubtedly.
But friends we all are Indian and we have to be aware whats going on in our country. We have to get sense of science as well as Politics. thats relevant in our country.
So all the facts about Commonwealth Games and corruptions are harsh and its only we, who are losing our money to these corrupt politician ! We at least have to oppose it !
JAI HIND
HARSHALBHAI,
ReplyDeleteCAN YOU WRITE LIKE THESE POSTS IN PRESENCE OF BJP IN CENTER GOVERNMENT ???
આજ અગત્યની વાત છે. આપણે ટેક્ષ ભરવો અને તેના પૈસા ક્યાં જાય છે તે બંને બાબતોમાં Public Awareness હોવી જરૂરી છે.
ReplyDeleteThere is corruption just because we are allowing it. We don't want to pay the taxes, we dont want to pay fines if we are caught instead we bribe. 50 rs. ma kaam thay to 250 rs. kem aapva? This mentality must change. If you are paying 250 rs. at the very 1st time, you will not break the law because you'll remember it. Another thing is MEDIA. Although I am a media person I sometimes feel ashamed of it. Media is creating wrong impressions on people's mind, especially English Media (India's English Media). Just before somedays Media was creating negative sentiments & on the Opening day suddenly they became "Patriotic!!" So moral of the story is please dont go by what media says... USE YOUR OWN MIND..
ReplyDeleteVery true, but is it really necessary to participate in common wealth games? We don't think so.....read : http://hirenvaghela.blogspot.com/
ReplyDeleteમેનુ-કાર્ડમાં ચૂનાના પથ્થર અને વનસ્પતિનાં કૂણાં મૂળિયાં સિવાય બીજી કોઇ ‘વાનગી’ નથી.
ReplyDeleteહર્ષલભાઈ, તમે અંદરથી હલાવી દે એવી વાત લખો છો ત્યારે નીચે કોમેન્ટ્સમાં એનું અનુસંધાન જ નથી મળતું. એક કેય છે કે તમે આવું બધુ લખવાનું પડતુ મેલો અને સાયન્સ-ટેકનોલોજીનું લેખન પિરસો, એ અમને બહુ ભાવે છે. બીજો અજાણ્યો કે છે કે બીજેપી કેન્દ્રમાં હોત તો તમે આ પોસ્ટ લખી હોત કે.
નિસ્બતની તો મા-બેન એક થઈ ગઈ છે.
Himmat- calm down. dont use slangy. do what you can do on your end.
ReplyDelete