મિ. તેન્ડુલકર, સંસદનું સભ્યપદ અે કોઇ ક્લબની મેમ્બરશીપ નથી !

ક્રિકેટજગતમાં Godનું બિરુદ પામેલા સચીન તેન્ડુલકરે રમતના મેદાનમાંથી ક્યારની નિવૃત્તિ જાહેર કરી દીધી છે. આમ છતાં રિટાયરમેન્ટ પછીયે તેની વ્યસ્તતા કાયમ છે. ખેલકૂદનાં કાર્યક્રમોમાં અતિથિ વિશેષ તરીકે, વિવિધ દુકાનોના તેમજ શોપિંગ મોલના ઉદ્ઘાટક તરીકે અને એનર્જી ડ્રિંકથી માંડીને ઇન્વરર્ટર સુધીની અનેક બજારુ ચીજવસ્તુઓના બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર તરીકે ચમકવામાં એ લિટલ માસ્ટર રચ્યોપચ્યો રહે છે. ‘પદ્મશ્રી’, ‘પદ્મ વિભૂષણ’, ભારતીય વાયુસેનાના ‘ગ્રૂપ કેપ્ટન’ અને ખાસ તો ‘ભારત રત્ન’ હોવાના નાતે આમાંનું એકેય કાર્ય સચીનને છાજે તેવું નથી. છતાં એમ કરવામાં તેને કોઇ ક્ષોભ ન જણાતો હોય તો એ તેનો વ્યક્તિગત મામલો છે. દેશની જનતાને તેમાં હસ્તક્ષેપનો અધિકાર નથી. પરંતુ અનેક માનભર્યા ખિતાબો તેમજ હોદ્દા પામેલો સચીન તેન્ડુલકર પોતે રાજ્યસભાનો સભ્ય હોવાનું ભૂલે, રાજ્યસભામાં સતત ગેરહાજર રહે અને અત્યંત પાંખી હાજરીમાંય સંસદીય કાર્યવાહી દરમ્યાન એક હરફ સુદ્ધાં ન ઉચ્ચારે ત્યારે મામલો વ્યક્તિગત રહેતો નથી. બલકે, રાજકીય બને છે, માટે પ્રજાલક્ષી બને છે--અને માટે પ્રજાનો તેમાં હસ્તક્ષેપ કરવાનો બંધારણીય અધિકાર બને છે. આનું કારણ સમજવા જેવું છે.

સંસદને ભારતીય લોકશાહીની સર્વોપરી ગણવામાં આવી છે. સંસદના બન્ને ગૃહોમાં દેશનો વહીવટી કારોબાર ચલાવતા સાંસદો પ્રજાએ નીમેલા પ્રતિનિધિઓ છે, જેમનું કામ દેશની સમગ્ર જનતા વતી મહત્ત્વનાં નિર્ણયો લેવાનું તેમજ જનતાના હિતમાં નિર્ણયોનું પાલન કરવાનું છે. આ કામ બહુ મહત્ત્વપૂર્ણ છે તેમ જવાબદારીભર્યું પણ છે. એ વાત જુદી કે સંસદીય કાર્યવાહી પ્રત્યે ઘણા સભ્યોની બેકાળજી અને બેજવાબદારી અક્ષમ્ય છે. આમ છતાં તે વી.આઇ.પી. મહાનુભાવોને પણ જબરજસ્ત પગાર-ભથ્થાં ચૂકવવામાં આવે છે. સંસદના દરેક સભ્યને માસિક રૂા. ૫૦,૦૦૦ના પગાર ઉપરાંત રૂા. ૪૫,૦૦૦નું ભથ્થું અને બીજા રૂા.૧૦,૦૦૦ ઓફિસખર્ચ પેટે મળે છે. સંસદમાં અને સંસદીય સમિતિની મીટિંગમાં હાજરી આપ્યા બદલ પ્રતિદિન રૂા. ૨,૦૦૦ લેખે હિસાબ માંડો તો વર્ષમાં સરેરાશ ૧૯૦ દિવસોની હાજરી પેટે તેમને વર્ષેદહાડે રૂા. ૩,૮૦,૦૦૦ ચૂકવવામાં આવે છે. આ સિવાય વર્ષ દરમ્યાન કુલ ૫૦,૦૦૦ યુનિટ સુધીનું વીજળી બિલ માફ છે. ઉપરાંત રહેઠાણની જે સુવિધા અપાય તેનું ભાડું લેવામાં આવતું નથી. બે ભાડારહિત ટેલિફોનના વાર્ષિક ૧,૫૦,૦૦૦ કોલ પણ ફ્રી છે. દરેક સંસદસભ્યને વિમાનના ઇકોનોમી ક્લાસમાં નહિ, પણ વધુ મોંઘા બિઝનેસ ક્લાસમાં ભારતના ગમે તે સ્થળનો પ્રવાસ કરવા માટે વર્ષ દરમ્યાન ૩૪ ટિકિટો વિનામૂલ્યે અપાય છે. (પ્રવાસમાં સાથે પત્ની હોય તો તેનો ટિકિટખર્ચ પણ સંસદસભ્યે ભોગવવાનો રહેતો નથી). ટ્રેનના AC ક્લાસમાં તો એ ગમે ત્યારે ગમે તેટલી વાર પ્રજાના ખર્ચે પ્રવાસ કરી શકે છે. આ બધી સવલતો પાછળ થતા ખર્ચનાં નાણાં આખરે તો દેશની પ્રજાએ આપકમાઇમાંથી સરકારને કરવેરારૂપે ચૂકવેલી રકમમાંથી આવે છે.

આ સંદર્ભે હવે સચીન તેન્ડુલકરને ફરી ચર્ચાના ફોકસમાં લાવીને વાત કરીએ. એપ્રિલ, ૨૦૧૨માં તેને રાજ્યસભાના સભ્યનો જવાબદારીભર્યો હોદ્દો મળ્યો ત્યારથી શરૂ કરી જાન્યુઆરી, ૨૦૧૫ સુધી રાજ્યસભામાં કુલ ૧૭૯ દિવસ કાર્યવાહી ચાલી. સચીનની હાજરી તેમાં કેટલા દિવસ રહી ? માત્ર ૬ દિવસ ! આ છ દિવસો પણ દેશ માટે બિનઉપજાઉ રહ્યા, કેમ કે ત્યારે સચીને ન સંસદીય ચર્ચામાં ભાગ લીધો કે ન સમ ખાવા પૂરતો એકાદ સવાલ ઊઠાવ્યો. રાજ્યસભામાં તેની હાજરી ફક્ત મૂકપ્રેક્ષક તરીકેની હતી. લોકશાહીની હાંસી ઉડાવતો કટાક્ષ તો એ છે કે રાજ્યસભામાં ફક્ત ૬ દિવસની ક્ષુલ્લક હાજરીના સચીનને (હાજરીદીઠ રૂા.૬,૩૩,૮૮૯ લેખે) કુલ રૂા.૩૮,૦૩,૩૩૪નો ચાંલ્લો દેશના કરદાતાઓએ કરવાનો થયો. આનાથી વધુ આઘાતજનક વાત શી હોય ? દુર્ભાગ્યે છે. આગળ વાંચો. રાજ્યસભામાં માત્ર ૬ દિવસની નજીવી હાજરી વિશે સચીન સામે મીડિઆમાં સવાલો ઊઠ્યા ત્યારે એક પ્રશ્નકર્તાને તેણે ઉદ્ધતાઇપૂર્વક જણાવી દીધું કે, ‘How dare you question me ?’. આ વર્તણૂંક બેશક ‘ભારત રત્ન’ને છાજે તેવી નહોતી.

ભારતના રાજ્યબંધારણની Article 80 (1) (a) કલમ મુજબ રાષ્ટ્રપતિ પોતાની પસંદના ૧૨ ઉમેદવારોની રાજ્યસભાના સભ્ય તરીકે નિમણૂંક કરી શકે છે. સચીન તેન્ડુલકરને તે કલમના અન્વયે રાજ્યસભાનું સભ્યપદ મળ્યું. અલબત્ત, બંધારણની Article 80 (3) કલમ પ્રમાણે ઉમેદવાર વિજ્ઞાન, કળા તેમજ સમાજસેવા પૈકી એકાદ ક્ષેત્રનો અનુભવી યા જ્ઞાની હોવો જોઇએ. માર્ક કરો કે કલમમાં sportsperson/ ખેલાડીનો ઉલ્લેખ નથી. છતાં સચીન તેન્ડુલકરને સંસદ સભ્યપદ મળ્યું. ખેર, પોતાના ખિતાબોની નહિ તો સંસદની ગરિમા તે જાળવે તોય ઘણું !